تاکنون روش‌های مراجعه حضوری و ارائه سفارش به صورت تلفنی، را جهت خرید و فروش اوراق بهادار در بورس معرفی کردین در این برنامه قصد داریم روش‌های اینترنتی و برخط (آنلاین) را توضیح دهیم.
روش اینترنتی از نظر عملکرد شبیه روش تلفنی است. همان طور که در روش تلفنی، سرمایه‌گذار ازطریق تماس تلفنی با سامانه مرکز تماس کارگزاری، سفارش خرید یا فروش خود را به کارگزار ارائه کرده و کارگزار، پس از دریافت سفارش مذکور، آن را وارد سامانه معاملات بورس می‌کند، در روش اینترنتـی هم مشتری پس از دریافت رمز عبور از شرکت کارگزاری، به سایت اینترنتی کارگزار مراجعه کرده و با تکمیل فرم‌های درخواست خرید یا فروش به صورت اینترنتی، سفارش خود را در سامانه کارگزار ثبت می‌کند.
ما قصد نداریم درباره روش خرید و فروش اوراق بهادار به صورت اینترنتی خیلی صحبت کنیم؛ چون باتوجه به راه‌اندازی سامانه معاملات برخط (آنلاین) سهام در بورس، امروزه دیگر از روش ارائه سفارش اینترنتی چنـدان استفاده نمی‌شود.
همان طور که به‌خوبی مشخص است، در هر سه روشی که تاکنون توضیح داده‌ایم، یعنی روش مراجعه حضوری به کارگزار، ارائه سفارش به صورت تلفنی و یا ارائه سفارش به صورت اینترنتی، یک نکته مشترک وجود دارد و آن هم این است که در هر سه روش، مشتری، سفارش خود را به شرکت کارگزاری داده و این، کارگزار است که درخواست مشتری را وارد سامانه معاملات می‌کند. بنابراین، مشتری مستقیما اقدام به خرید یا فروش اوراق بهادار نمی‌کند.
اما روش چهارم، یعنی معاملات برخط (آنلاین) که قصد داریم در ادامه، درباره آن صحبت کنیم، این امکان را برای سرمایه‌گذار فراهم می‌کند که خود، مستقیما درخواست‌های خرید یا فروش سهام را بدون واسطه کارگـزار، وارد سامانه معاملات بورس نماید. اما روش معاملات برخط، چیست و چه مزایایـی دارد؟
معاملات برخط (آنلاین) سهام:
همانطور که گفتیم، مهم ترین تفاوت روش خرید و فروش برخط سهام با سایر روش‌ها، این است که به سرمایه‌گذار اجازه می‌دهد مستقیما و بدون واسطه کارگزار، اقدام به خرید و فروش سهام نماید. جذابیت معاملات برخط برای سرمایه‌گذاران به حدی زیاد بوده است که باوجود گذشت تنها حدود دو سال از راه‌اندازی این سامانه در بورس ایران، هم‌اکنون تعداد زیادی از سهامداران از روش برخط، برای خرید و فروش سهام استفاده می‌کنند.
براساس آمارها، تنها در نیمه نخست سال 1391، بیش از 35 درصد سهامداران بورس از روش آنلاین برای خرید و فروش سهام در بورس استفاده کرده‌اند که این آمار، به سرعت در حال افزایش است. اما چرا روش معاملات آنلایـن، تا این اندازه برای سرمایه‌گـذاران جذابیت دارد:
1-سرعت عمل در خرید و فروش: یکی از نکات مهم سرمایه‌گذاری در بورس، سرعت عمل در تصمیم‌گیری براساس اطلاعات است؛ به این معنا که به محض دریافت اطلاعات معتبر درخصوص یک سهم، سرمایه‌گذار باید در کمترین زمان، نسبت به خرید یا فروش آن سهم تصمیم‌گیری نماید. چه بسا چند دقیقه و حتی ثانیه تأخیر در خرید یا فروش یک سهم، باعث شود تا سرمایه‌گذار مجبور شود سهم مورد نظر خود را با قیمت بالاتری خریداری کرده و یا سهمی را که در اختیار دارد، با قیمت کمتری، بفروشد. طبیعتا در روش‌های سنتی که درخواست خرید یا فروش، ازطریق کارگزار انجام می‌شود، زمان بیشتری طول خواهد کشید تا کارگزار، درخواست را وارد سامانه معاملات نماید، درحالی که در روش برخط (آنلاین)، سرمایه‌گذار می‌تواند تنها با در اختیار داشتن یک رایانه متصل به اینترنت، در کسری از ثانیه نسبت به خرید یا فروش سهم موردنظـر خود، اقدام نماید.
2-حذف محدودیت زمانی و مکانی در سرمایه‌گذاری: با استفاده از سامانه معاملات برخط سهام، سرمایه‌گذار می‌تواند تنها با در اختیار داشتن یک رایانه متصل به اینترنت، حتی از منزل و محل کار خود مستقیما اقدام به خرید و فروش سهام نماید. بنابراین، مشکلات موجود در روش مراجعه حضوری اعم از محدودیت دسترسی به کارگزاران بورس، ترافیک، آلودگی هوا، صرف وقت و زمان بسیار زیاد و... در این روش وجود ندارد و سرمایه‌گذار، حتی از دورترین نقاط کشور و یا کشورهای دیگر می‌تواند در بورس سرمایه‌گذاری کند.
3-کاهش اختلافات احتمالی بین مشتری و کارگزاری: در برخی موارد، مشاهده می‌شود که بین مشتری و کارگزار، اختلاف ایجاد می‌شود، به عنوان مثال، مشتری می‌گوید که کارگزار درخواست وی را به‌موقع وارد سامانه معاملات نکرده و لذا، به خاطر این تأخیر، متحمل زیان شده است، درحالی که کارگزار، چنین ادعایـی را قبول ندارد. درست است که این موارد بسیار اندک است ولی با استفاده از روش معاملات برخط، اینگونه اختلافات بین کارگزاری و مشتری از بین می‌رود، زیرا مشتری، خود مستقیما درخواست خرید یا فروش خود سهام را وارد سامانه معاملات می‌کند و شرکت کارگزاری، در ثبت این درخواست دخیل نیست.
4-استقلال کامل در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذار: در روش‌های سنتی، چون سفارش‌های مشتریان توسط معامله‌گران شاغل در شرکت کارگزاری وارد سامانه معاملات می‌شود، این احتمال وجود دارد که در مواردی هرچند بسیار محدود، برخی خطاهای انسانی در کیفیت ثبت درخواست مشتریان در سامانه معاملات صورت گرفته و یا معامله‌گران در تصمیم سرمایه‌گذار برای خرید یا فروش سهم اثرگذار باشند، در حالیکه در روش معاملات برخط، این تنها خود سرمایه‌گذار است که درباره خرید یا فروش سهم تصمیم می‌گیرد و هیچ شخص ثالثی در این موضوع دخیل نیست، بنابراین، استقلال فرد تصمیم‌گیر به طور کامل رعایت خواهد شد.
5-نقل و انتقال وجوه لازم برای سرمایه‌گذاری، به صورت الکترونیک: در روش معاملات برخط سهام، در کمترین زمان ممکن پس از انجام معامله، مبلغ موردنیاز برای خرید سهام به همراه کارمزد مربوط به صورت خودکار از حساب بانکی الکترونیکی مشتری کسر شده و همچنین، وجوه حاصل از فروش سهام، پس از کسر کارمزدهای مربوط، به حساب فرد واریز می‌شود؛ بنابراین برای دریافت و پرداخت وجه، نیازی به مراجعه حضوری به بانک نیست و مشتری، در هر لحظه از زمان می‌تواند آخرین وضعیت گردش مالی و موجودی حساب خود را کنترل کند.
علاوه‌بر همه آنچه که به عنوان مزایای روش معاملات برخط (آنلاین) برای سرمایه‌گذاران ذکر شد، این روش یک مزیت بسیار مهم نیز برای بازار سرمایه دارد و آن اینکه به علت تسهیل فرآیند سرمایه‌گذاری در بورس، به رشد و توسعه مداوم بازار سرمایه و فراگیرشدن این بازار در بین قشرهای مختلف جامعه، بسیار کمک می‌کند. در قسمت بعد، نحوه استفاده از روش معاملات برخط (آنلاین) سهام و دسترسی به این سامانه را برای شما بازگو می‌کنیـم.